IDEA Klinik Kadıköy
Makat çatlağı tıpta anal fissür olarak adlandırılan bir makat hastalığıdır. Anüsü kaplayan ince ve nemli dokuda küçük bir yırtık şeklinde oluşmaktadır. Dışkının sert ve büyük olmasından kaynaklanan anal fissür kanama, şiddetli acı gibi şikayetlerin ortaya çıkmasında rol oynamaktadır.
Makat çatlağı problemi bebekler dahil her yaştan insanı etkileyebilmektedir. Özellikle akut dönemdeki çoğu fissür sıcak su oturma banyosu, merhem kullanımı ve fissürün oluşumuna yol açan etkenin ortadan kaldırılmasıyla kendiliğinden geçebilmektedir.
Makat Çatlağı Neden Olur?
Makat çatlağı anüste meydana gelen basınç ve travmalardan kaynaklanabilir. Travmaya sebep olan etkenler şu şekilde sıralanabilir;
– Kronik (uzun süreli) kabızlık
– Kabızlık ile birlikte ıkınma
– Kronik ishal
– Ters ilişki
– Anüse yabancı cisim sokulması
Anal fissürler bebeklerde ve doğum sonrasında kadınlarda yaygın şekilde görülebilmektedir.
Kabızlık ;Rahatsızlığın temel sebebidir. Bir çok makat hastalığına bu faktör sebebiyet vermektedir. Kabızlığı olan kişi dışkılama sırasında gösterdiği ıkınmayla sert dışkıladığından anüs kenarında çizik meydana gelmektedir.
İshal ; Kabızlık kadar yüksek ihtimalli bir sebep olmasada, dikkatli olmak gerekir.
Yabancı cisim ; Anüse yabancı cisimler sokmak bu sıkıntıya azda olsa neden olabilmektedir.
Makat yırtığı ile makat çatlağı arasında ki farklar
Herhangi bir fark yoktur. Anal fissür, makat çatlağı, makat yırtığı, makatta çatlak gibi isimlerle bilinen bir hastalıktır.
Anal Fissür Belirtileri / Şikayetleri Nelerdir?
Makatta acı, ağrı ve yanma
Makat çatlağı için yaşanılan en belirgin şikayetler acı, ağrı ve yanmadır. Dışkılama esnasında karşılaşılan bu yakınmalar, hastalığın ilerleme göstermesiyle beraber sadece dışkılama esnasında değil genele yayılmaktadır.
Makat kaşıntısı
Makat bölgesi hastalıklarının yine genel şikayetlerinden biridir. Anüs yakınlarında meydana gelen kaşıntıların bir çoğu gelip geçici olabileceği gibi, bazıları rahatsızlıktan kaynaklanan kaşıntılar olmaktadır. Fakat tek başına yaşanan kaşıntı herhangi bir hastalığın tanısının konulması için yeterli değildir. Bunun için hekim kontrolü gerekmektedir.
Makat kanaması
Makat çatlağının tanımını yaparken sorunun dışkılama esnasında anüs kenarında meydana gelen bir çizikten ibaret olduğundan bahsetmiştik. Dolayısıyla bu çizik ile dışkı herhangi bir temas halinde bulunduğunda kanamalara yol açabilmektedir. Kanamalar tuvalet sırasında kullanılmakta olan tuvalet kağıdında görülebilmektedir.
Meme meydana gelebilir
İlerlemiş olan anal fissür rahatsızlığına kronik ismi verilmektedir. Hastalık ortaya çıktıktan 30-45 gün sonra tedavi edilmediğinde meme oluşmaktadır. Kaşıntıda belirttiğimiz gibi ortaya çıkan meme sadece makat çatlağı anlamına gelmemektedir.
Anüste daralma
Makat kaslarının kasılması ile birlikte anüste daralmalar oluşabilmektedir.
Anal Fissür Tanısı Nasıl Konur?
Makat çatlağı şikayeti ile proktoloji konusunda tecrübeli bir genel cerrahi uzmanına başvurduğunuzda doktorunuz yapacağı fiziki muayene ile kolayca tanı koyabilmektedir. Nadiren farklı endoskopik incelemelere ihtiyaç duyulabilmektedir.
Makat Çatlağı Tedavisi
Her hastalıkta olduğu gibi bu hastalık içinde çok geç kalmadan teşhis konulması önem arz etmektedir. Makat çatlağıyla karşılaşan bireyler ilk 10 gün içinde proktoloji konusunda uzman doktorlara başvurduğu taktirde önerilecek kremlerle tedavi edilmesi mümkündür.
Fakat bu bölgede oluşan hastalıklar için muayene olmaya utanan ve çekinen insanlar zaman geçirdiklerinden dolayı rahatsızlık kronikleşmektedir. Dolayısıyla proktoloji uzmanı tarafından cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesi gerekmektedir.
Botoxla Tedavi
Makat çatlağının meydana gelmesinden sonra 15 gün geçmiş olan insanlar botox yöntemiyle tedavi olabilirler. IDEA klinik olarak bizlerde makat çatlağı tedavisi için botoks yöntemini tercih ediyor ve öneriyoruz. Botox yöntemi hem gelişmiş, hem de hasta için oldukça avantaj sağlayan bir yöntemdir. Hasta 2-3 dakika kadar kısa bir süre içerisinde tedavi olarak, günlük hayatına ara vermeden devam edebilmektedir. %95 oranında başarı sağlayan botox yöntemiyle ameliyatta yaşanılan gaz kaçırma, dışkı kaçırma gibi şikayetler görülmemektedir.
Botoxla Tedavinin Avantajları
– Botox ile yapılan makat çatlağı tedavisinde herhangi bir kesi veya dikiş uygulanmaz.
– Kesi ve dikiş olmadığından makatta şekil bozukluğu meydana gelmez.
– Gaz ve dışkı kaçırma gibi olumsuzluklar görülmez.
– Narkoz uygulanmaz.
– İstirahate gerek duyulmaz.
– Ameliyat korkusu olan hastalar için avantajlıdır.
– Tedavi sırasında yada sonrasında yaşanan ağrı minimaldir.
– Hasta tedavi ardından günlük hayatına aralıksız devam eder.
– Botoks ile tedavinin etki ve başarı oranı %95 civarındadır.
– Apse ve kanama gibi olumsuzluklar yoktur.
Makat Çatlağı Ameliyatı (önerilmez!)
Çatlak nedeniyle gelişme gösteren makat spazmını çözmek amacıyla makat kaslarından bir kısmı kesilir ve makatta gevşeme olması sağlanır. Gevşeyen makat kaslarının sayesinde anal fissür iyileşir. Bu yöntem de %95 başarı sağlar fakat ameliyat sonrasında dışkı kaçırma, gaz kaçırma gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu sebepten dolayı ameliyatı önermiyor, botoks ile tedavi olunmasını tavsiye ediyoruz.
İlaçla Makat Çatlağı Tedavisi Olur mu?
Anal fissür hastalığı için piyasada nitrogliserin içerikli ve bitkisel içerikli olmak üzere 2 grup ürün tipi bulunmaktadır. Bunlara ek olarak da uyuşturma özelliği bulunan ürünlerde mevcuttur.
Uyuşturma Etkisi Olan Anal Fissür Kremleri
Uyuşturma özelliği ile öne çıkan iki farklı krem öne çıkmakta ve yaygın şekilde kullanılmaktadır.
Anestol Pomad
İçeriğinde lidokain maddesi bulunan Anestol Pomad bölgesel uyuşturma özelliğine sahiptir. Dışkılama sırasında yada sonrasında acı hissetmemek için dışkılamadan önce uygulanabilir. Hastalığı tedavi edici bir fonksiyonu yoktur sadece uyuşturma özelliği ile acı ve ağrı hissedilmesinin önüne geçilmesini sağlamaktadır. Çoğunlukla uyuşturma özelliği olmayan ilaç veya kremlerle kombin şekilde kullanılır.
Anuflex Pomad
Bitkisel içerikli bir ürün olan Anuflex Pomad hem uyuşturma hem de gevşetme özelliğiyle öne çıkmaktadır. Böylece hem yarayı onarıcı hem de şikayetleri hissetmemede önemli bir rol oynamaktadır. Bu sayede tek başına yeterli olup, farklı ürünlerle kullanılması gerekmemektedir. Ürün bitkisel olduğu için herhangi bir yan etkisi yoktur ve eczanelerden temin edilebilmektedir.
Nitrogliserin İçerikli Kremler
Etken maddesi baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve kusma gibi yan etkilere sebep olan gruptur. Nitrogliserin içeren ürünleri kullanan hastaların bu yan etkileri göze alması önerilir.
Makat Çatlağı Korunma ve Önleme Yolları
Hastalığın oluşumunda rol oynayan en temel sebep kabızlık ve dışkı esnasında ihtiyaç duyulan ıkınmadır. İnsanlar zararını bilmediklerinden dışkılama sırasında şiddetli şekilde ıkınmaktadır. Öncelikle kabızlık varsa giderilmeli ve tuvalette asla ıkınılmamalıdır. Kabızlığa çözüm için bol sıvı ve bol lif içeren gıdalar tüketebilir, hareketsiz bir yaşam sürüyorsanız bundan vazgeçerek hareketlerinizi artırabilirsiniz. Günlük yürüyüşlerin ve egzersizlerin sadece kabızlık değil başta varis olmak üzere bir çok sağlık probleminin önüne geçilmesinde önemli rol oynadığı unutulmamalıdır.
Makat Çatlağı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Makat çatlağı şiddetli ağrılara ve parlak kırmızı kanamaya sebep olan bir rahatsızlıktır. Bu hastalığın muayene ve tedavisi için genel cerrahi uzmanlarına başvurmanız gerekmektedir. Mümkünse proktoloji (makat hastalıkları) konusunda tecrübeli olup, ameliyatsız (botoks) tedavi tercih eden bir genel cerrahi uzmanına başvurmanız avantaj sağlayacaktır.
Kendiliğinden Geçer mi?
Hastalık akut ve kronik olmak üzere iki döneme ayrılır. Başlangıç aşamasındaysa oluşmasında rol oynayan faktörlere dikkat edildiğinde ve merhemler kullanıldığında yüksek oranda kendiliğinden düzelebilir. Ancak kronikleşip ileri seviyeye ulaşan vakalarda ilaç ve kremler yeterli olmayacağından bir uzman tarafından cerrahi yöntemlerle tedavi edilmelidir.
Kaynak:
American Society of Colon and Rectal Surgeons. Anal Fissure. (https://fascrs.org/patients/diseases-and-conditions/a-z/anal-fissure-expanded-information)
American Pediatric Surgical Association. Anal Fissure. (https://www.eapsa.org/parents/conditions/a-e/anal-fissure/)
Sugerman, D. T. (2014). Anal Fissure. JAMA, 311(11), 1171-1171. (google scholar)
Op. Dr. Atilla KAYA – IDEA Klinik Bakırköy – Botox Tedavisinin Avantajları – (https://www.ideaklinikbakirkoy.com/makat-catlagina-botox-tedavisi/)
