Kıl Dönmesi Nasıl Anlaşılır?

Kıl dönmesi diğer adıyla pilonidal sinüs sessiz bir hastalıktır. Ek bir sorun çıkmadıkça genellikle fark edilemez, fark edilir hale geldiyse ya ek sorun çıkmıştır ya da hastalık ilerlemiştir.

Bunu net ortaya koyan istatistiki bir bilimsel çalışmanın sonuçları şu şekildedir. Hastalığın en sık görüldüğü yaşların olduğu gönüllü erleri üzerinde pilonidal sinüs sıklığının tespiti için hiçbir şikayeti olmayan askerler muayeneye tabi tutulmuş. Hastalık tespit edilen erlerin % 70 kadarının hastalığının farkında bile olmadıkları, muayenede tesadüf tespit edildiği görülmüştür. Yani 100 kıl dönmesi hastasının 70 kadarında rahatsız edici hiçbir şikayet yapmamaktadır.

Bütün hastalıklarda olduğu gibi hastalığın belirtilerinin biri veya birkaçının görülmesi hastalığa teşhis koydurur, dışarı yakın bir sorun olduğu için muayeneyle % 100 e yakın doğrulukla teşhis konulabilir. Her ne kadar bazı hastanelerde hasta daha kapıdan girerken ultrason istense de genellikle ultrason veya MR gibi ileri tetkiklere ihtiyaç duyulmaz. Hastalığın teşhisinde yol gösterebilecek belirtileri şöyle sıralayabiliriz;

Kıl Dönmesinin Belirtileri Nelerdir?

• Kuyruk sokumu bölgesinde bir delik veya çok sayıda delikler.
• Deliklerde kıllar olması
• Değişik boyutlarda olabilen şişlik
• Deri altında apse
• Akıntı
• Kötü koku
• Ağrı
• Otururken ağrı
• Kızarıklık
• Kaşıntı
• Dokuda sertlik
• Renk değişiklikleri

Gelelim bu belirtilerin ayrıntılarına

Kuyruk Sokumunda Delikler Olması

Deliklerin olması hastalığın olmazsa olmazıdır, bir iğne giremeyecek kadar küçük olabildiği gibi kalem girebilecek kadar büyük bir delik de olabilir. Sadece deliğin olması teşhis için yeterlidir. Deliğin yerleşim yeri anüsün hemen arka tarafı ile sırt arasında herhangi bir yerde olabilir. En sık görüldüğü alan kalçaların tam birleştiği bölgedir. Delik sayısı da kişiye göre çok değişir, bir tane olabildiği gibi 8-10 delik de olabilir.

Kuyruk Sokumu Bölgesinde Delikten Kıllar Çıkması

Aslında kıllar çıkıyormuş sanılsa da olay tam tersidir, sırttan, enseden dökülen kılların deri altına girmesi sırsında yolda yakalanmasıdır yani kıllar çıkmıyor tam tersi giriyorken yakalanmış olur. Bu belirti % 100 pilonidal sinüs dememiz için yeterlidir.

Kalçaların Arasında Şişlik

Şişlik de tipik belirtilerdendir. Oluşan şişliğin nedeni dışarıdan girip deri altında biriken kıl yumağıdır. İçerdeki kılların miktarına göre oluşan şişlik mercimek kadar olabildiği gibi ceviz kadar da olabilir. Daha fazla büyümeden genellikle fark edilir ve tedavi olunur, bu sebeple öyle portakal kadar şişlikler görmeyiz ancak apse haline dönüştüğünde şişlik çok büyüyebilir, bu ayrı bir paragrafta ele alındı.

Kuyruk Sokumunda Apse

Bu bölgede apse gördüğümüzde “kesin kıl dönmesidir” deriz çünkü burada apse yapan hastalık pek rastlanmaz. Deri altındaki kılları çevreleyen vücut tarafından oluşturulmuş bir zar vardır, bu zar vücudun kılla yüz yüze gelmesini engeller. Küçük de olsa darbe (düşme, uzun yolculuk vs) sonucu bu zar yırtılırsa vücut kıllarla karşılaşır ve onları eritmek için salgı yapar ancak bu salgının kılları eritme yeteneği yoktur. Oluşan salgı deliklerden akar ve hasta bunu akıntı olarak görür ve sorun yaşamaz ancak delikler tıkalıysa ve oluşan bu akıntı dışarı akamazsa bu durumda deri altında birikir. Biriken bu protein içerikle sıvıya mikrop bulaşınca enfeksiyon başlar ve değişik düzeylerde apse oluşur. Apsenin büyüklüğüne göre hafif düzeyde bir ağrı olabileceği gibi hastanın yatmasını, oturmasını hatta ayakta durmasını engelleyebilecek kadar şiddetli ağrı olabilir.

Kalça Arasında Akıntı

Yukarıda belirtildiği gibi derinin altında biriken kıllar vücut tarafından bir kapsülle sarılarak zararsız hale getirilir ancak bu kapsül bir şekilde yırtılırsa kıllar deri altına yayılır ve akıntı oluşmasına neden olur. Bu akıntı kılları eritmeye yönelik olduğu için kokusuzdur ancak iltihap birikirse mikropların çıkardığı gaz koku yapar.

Kalça Kısmında Kötü Koku

Normalde oluşan akıntı kokusuzdur ancak deri altında iltihap oluştuysa cerahat kokusu gibi kötü bir koku oluşur, deri altında iltihap yoksa bu defa deri, üstünde biriken akıntı koltuk altı teri gibi mikroplar tarafından sindirilir ve koltukaltı ter kokusu gibi bir koku ortaya çıkar. Apse yoksa oluşan kötü koku çok rahatsız edici değildir.

Kuyruk Sokumu Ağrısı

Normalde ağrısız bir hastalıktır yukarıda apse başlığında bahsettiğimiz gibi apse oluştuysa dayanılmaz düzeylerde ağrı ortaya çıkar. Apse olmadan oluşan ağrının sebebi sinüsün ezilmesidir. Deri altındaki sert sinüs gövdenin ağırlığı ile sandalye arasında sıkışır ve ezilir işte bu ezilme ağrıya neden olur.

Otururken Kalçada Ağrı

Yukarda belirttiğimiz gibi oturma sırasında o bölgeye 4-80 KG yük biner ve bu yükle kıl yumağı ezilir ve ezilme ağrıya sebep olur. Ağrının şiddeti sinüsün büyüklüğü, oturma şekli ve oturulan zeminin sertliğine göre değişir. Şişlik küçükse ve yumuşak zeminde oturulduğunda ağrı hafiftir.

Kalçaların Arasında Kızarıklık

Normalde böyle bir kızarıklık olmaz, akıntının deride yaptığı tahriş, iltihaplanma, apse gibi durumlar derideki kan akımının artmasına neden olur ve bu da kızarıklık olarak karşımıza çıkar. Sık rastlanan belirti değildir, tek başına teşhisi doğrulamaz.

Kuyruk Sokumu Kaşınması

Kaşıntı bir çok sebeple olduğu için daha sık rastlanan bir bulgudur ama yine kaşıntı da tek başına teşhis konmasını sağlamaz yani kaşıntım var kıl dönmesi mi oldum diye tedirgin olmayın çünkü değişik kaşıntı nedenleri olabilir. Pilonidal sinüste kaşıntının sebebi oluşan akıntının deriyi tahriş etmesidir, deri tahriş olunca alerji gibi kaşınmaya neden olur.

Kuyruk Sokumunda Sertlik

Bu bölgede deri altı yağ dokusu azdır ve diğer bölgelere kıyasla kemik daha yakındır. Tekrarlayan iltihaplanmalar deride yapısal değişikliklere sebep olur ve sertleşir, benzer şekilde deri altı yağ dokusu daha da incelebilir veya aktif iltihap ödem yapabilir, tüm bunlar karşımıza sertlik olarak çıkar.

Deride Renk Değişikliği

Deri altından salgılanıp deride uzun süre kalan akıntılar derinin üst katmanında değişikliklere neden olur, bu değişikliklerin biri de renk değişimidir. Aylar yıllar içinde akıntı deride morarma yada kahverengi şekilde renk değişikliklerine sebep olabilir. Kalçaların arasında kaldığı için genellikle çok rahatsız etmez.

Kıl Dönmesi Teşhisi

Yukarıdaki belirtilerden biri ya da birkaçının olması hastalığın teşhisini sağlar. Hepsi gözle görülebilir, elle hissedilebilir belirtiler olduğu için genellikle hastanın ailesi doğru teşhis koymuş olarak gelir. Cerrah muayenesi de teşhisi kesinleştirir.

Kıl Dönmesi mi Batık mı?

Hastaların sıkça karıştırdığı ama cerrahların baktığı anda ayırt edebildiği çok farklı iki hastalıktır. Bazı belirtileri benzese de batıkta delik, akıntı, delikte kılların olması, şişlik gibi bulgular olmaz. Her ne kadar bazı animasyonlarda ve çizimlerde kıl dönmesi hastalığının orada olan kılların içeri dönmesi gibi tanımlansa da kesinlikle yanlış bir bilgidir, hastalığı oluşturan kıllar o bölgedeki değil ense, sırt omuz bölgesi kıl ve tüyleridir, hatta bazen sadece elbise tozu, deri döküntüsü olduğu görülür.

Batık ise bambaşka bir durumdur. Derideki kıllar çekildikten (ağda, cımbız, elle çekme) haftalar sonra kıllar aynı yolu takip ederek dışarı doğru uzarlar ve sıklıkla sorunsuz bir şekilde uzamaya devam ederler ancak bazen kökünden çekilen kıllar yeniden uzarken önceki delik kapanmış olur ve uzama vücut dışına doğru değil deri altına doğru olur işte buna batık denir.

İkisi nedeni, oluşumu ve tedavisi çok farklı iki durumdur. Batık basit bir durumdur kendiliğinden geçer, bazen iltihap ilerler bu durumda antibiyotik tablet almak sorunu çözer oysa pilonidal sinüste derinin altındaki sinüsü almak şarttır.

Batıkta kılları kökünden çekmemek sorunun tekrar oluşumunu engeller pilonidal sinüste tekrarı engellemek için bölge kıllarından çok yukardan dökülenlerle ilgilenmek gerekir yani onları kalçaların arasındaki oluktan en kısa sürede uzaklaştırmak gerekir.